ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤHΣ ΠΟΙΗΤΡΙΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ ΠΑΝΟΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΟ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤHΣ ΠΟΙΗΤΡΙΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ ΠΑΝΟΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΟ (30/11/18)

KOΡΙΝΘΟΣ 30-11-2018 «Μετά τη βροχή-πετριχώρ» Ευαγγελίας Πανούση «ένα μαγικό φιλοδώρημα τη μοίρα μου ορίζει πάνω μου συσφίγγεται ώρες-ώρες , με φοβίζει…» Είναι σαφές, φίλες και φίλοι σε όσους από εμάς αξιωθήκαμε μέχρι σήμερα να γευτούμε τους καρπούς της δημιουργίας της Ευαγγελίας Πανούση, πως πράγματι κουβαλάει στις αποσκευές της αυτό το «μαγικό φιλοδώρημα». Πως είναι όντως προικισμένη με το ιδιαίτερο χάρισμα της πνευματικής επικοινωνίας με το συνάνθρωπο και τον περίγυρο του. Με τους παραπάνω στίχους που προτάσσει ακόμα και του προλόγου της, η ποιήτρια επιβεβαιώνει με αυτογνωσία, εξομολογητική διάθεση και δέος αυτή τη διαπίστωση. Ακολουθεί ένας εμπνευσμένος πρόλογος, σύντομος αλλά περιεκτικός, όπου ορίζεται εύστοχα κι επιτυχημένα ο όρος και η έννοια «ποίηση», όπου οι λέξεις των στίχων, που έχουν αυστηρά επιλεγεί για να στήσουν το ποίημα, παρομοιάζονται με τις υπέροχες σταγόνες- δάκρυα της βροχής που στέκουν στην άκρη των φύλλων του δένδρου σαν πολύτιμα διαμάντια. Όπου «το ποίημα είναι σταγόνα που καθρεφτίζει τη ψυχή του κόσμου». Ένας ορισμός με πολυποίκιλες προεκτάσεις πρωτότυπος, αποδεκτός, εξαιρετικά ποιητικός. Μια τάση προσέγγισης της ουσίας της ποίησης και καθορισμού των πλαισίων της που τη συναντάμε όχι μόνο στον πρόλογο αλλά και ανάμεσα στα εκατόν τόσα ποιήματα που παρατίθενται στις σελίδες των έξη τυπογραφικών της συλλογής της με τον χαρακτηριστικό, εύγλωττο τίτλο «Μετά τη βροχή» και τον γριφώδη υπότιτλο «πετριχώρ»: «Απροσκάλεστη έρχεται/ η πρώτη ενός ποιήματος λέξη!/Αμιγής, άχρονη/ Ελεύθερη επιστροφή μνήμης/ Απόλυτης μοναξιάς ανάδυση/ ένας στίχος ή ένα πουλί/ που θέλγεται δικό του τραγούδι / για να πει, η έμπνευση είναι» (σελ.23 «με τα μάτια άκουγε»). Αυτή η συγκεκριμένη ποιητική συλλογή , λοιπόν, εκτείνεται σ’ ένα μεγάλο χρονικό διάστημα με αφετηρία τις αρχές της νέας χιλιετίας που διανύουμε και με απόληξη το σήμερα. Ο χώρος, τα συμβάντα και το πεδίο της έμπνευσης δεν περιορίζονται στον τόπο της μόνιμης ή της εξοχικής διαμονής της ποιήτριας, αλλά παντού όπου κι αν βρίσκεται, το κάθε τι και τα πάντα αποτελούν πηγή, απ΄ την οποία κάλλιστα μπορεί να αναβρύσει ένα καινούργιο ποίημα. Κάτι τέτοιο διαφαίνεται άλλωστε και στις σελίδες αυτού του βιβλίου, όπου χαρακτηριστικά παρατίθεται σημαντικός αριθμός ποιημάτων που γράφτηκαν στις Λεύκες της Πάρου, στο σπίτι της Λογοτεχνίας, εκεί που συνηθίζει να καταφεύγει η ποιήτρια επιδιώκοντας τη συγκέντρωση και την περισυλλογή: « Σε θεϊκή ώρα διαλείμματος/ παιδιά που κυνηγιούνται σε προαύλιο/ σχολείου/ πέφτοντας το ένα πάνω στ΄ άλλο/ η έμπνευσή μου αχαλίνωτη/ ασθμαίνουσα όνειρα ανηφορίζει/ φέροντας πολύτοκον κύηση/ Η ποίησίς μου θα είναι/ Γυναίκα ετοιμόγεννη στις Λέυκες Πάρου» (σελ.54 «Λεύκες»). Το περιεχόμενο της συλλογής «Μετά τη βροχή» χαρακτηρίζεται από θεματική ποικιλία και θεαματική παλινδρόμηση από ατομικά βιώματα και προσωπικές ανησυχίες σε πλούσιο κοινωνικό προβληματισμό. Πέρα από το ρομαντισμό και το λυρισμό της, η Ευαγγελία ως άνθρωπος και ως ποιήτρια διαπνέεται από το αίσθημα της δικαιοσύνης, επαναστατεί και στηλιτεύει με την πέννα της την εκμετάλλευση, την υποταγή, το άδικο. Μέσα από την ποίησή της, μια ποίηση χαμηλών τόνων, είναι αλήθεια, αποκαλύπτεται ο προβληματισμός της για τα κακώς κείμενα και αναδεικνύεται η σθεναρή, κατασταλαγμένη της άποψη και η αποφασιστική τοποθέτησή της στο πλευρό εκείνων που παλεύουν για την ισότητα, τη γυναικεία ισοτιμία, την αδελφοσύνη των λαών, την Ειρήνη και την οριστική κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. «Οι γυναίκες της Σαρίας» είναι μια ένδειξη χειροπιαστή αυτής μου της άποψης: Σκιρτήματα καταγράφω/παλμούς αφουγκράζομαι./μιας ανέλπιδης προσπάθειας/ελεύθερες να υπάρξετε/ Γυναίκες του τσαντόρ, της μπούργκα/ η σκέψη αμιγής μαζί σας ταυτίζεται/Ο πνιγμός σας τις ανάσες σβήνει/ Μια τρύπα στενή τον κόσμο ατενίζει./Σκιά στους δρόμους/ μ΄ αθόρυβο βάδισμα/ Ανυποψίαστα πλάι σας περνώ/ σπαράζω κάτω από τη διαγραφή/που σας φόρεσαν./Δίχως ταυτότητα/Πουλί κλεισμένο σε κλουβί/Μουδιασμένο σώμα,/ στην απομόνωση μιας φυλακής/ Αέναες κινήσεις,/επαναλαμβανόμενης εξάρτησης/για τροφή προστασία/Υψώνοντας κεφάλι/με λιθοβολισμό θα σε αφορίσουν./ Θα σε παντρολογούν δι΄ αντιπροσώπου/στα δεκατέσσερά σου χρόνια/στερώντας ελευθερία κι αγάπη/ που άνθρωπο σε κάνει/Ελευθερία,/οδυνηρή είναι η πορεία σου!/ Πολλά και διάφορα υπαρξιακά και κοινωνικά ερωτήματα, αισθήματα, συμβάντα, Ο έρωτας, η Αγάπη, η μητρότητα, οι άσβεστες μνήμες, ο μεγάλος θυμός, η οργή, τα ανθρώπινα πάθη, η καταπίεση, η Ελευθερία, το άδικο, ο αγώνας των ανθρώπων για επιβίωση, η αγωνία της νεολαίας μας για το αβέβαιο μέλλον της, αποτελούν θέματα αγαπημένα της ποιήτριας. «o εξόριστος», ένα ποίημα αφιερωμένο στους νέους το επιβεβαιώνει: « Αδημονούσες πολύ/στην άκρη ενός ορίζοντα./Εξόριστα ήσαν τα μάτια/Δίχτυ αδειανό η ελπίδα/τσιγκέλι στο δέρμα πάνω/σ΄ αναμονή μιας πληρότητας/ εκρηκτικής φωταύγειας/Ενόσω, ξεγέλασμα ένοιωθες / τα ρούχα που σου φόρεσαν/κατάσαρκα το ένα πάνω στ΄ άλλο/ κι εσύ…/Ένδυμα ανάλαφρο αποζητούσες/βαθειά ν΄ ανασαίνεις/Αποδοχής που σου αξίζει!/Νοιαζόσουν το χαμένο/χρόνο να προλάβεις/Εξόριστο βλέμμα ήσουν/θυμικό παράπονο ηχορροής /για το ανεκπλήρωτο/που όνειρο παρέμενε/Θα μάθεις… Κάποτε θα μάθεις/πως οι στιγμές δικαίωσης/απροσκάλεστες έρχονται/μετά από πολύν αγώνα./Τη γλώσσα των ανθρώπων/ δε γνωρίζουν, κι εσύ καλείσαι/να περιμένεις, διεκδικώντας!/». Αριστοτεχνικά δομημένα, τα ποιήματα της Ευαγγελίας, με απόλυτη συνοχή, προσήλωση και σεβασμό στα δεδομένα και τους κανόνες της ποιητικής τέχνης. Η γραφή της διακρίνεται για την αφαιρετική της δεινότητα, την εύστοχη και καίρια επιλογή των λέξεων, την μεθοδική και μετρημένη χρήση των σχημάτων του λόγου και της έκφρασης. Πυκνός, γλαφυρός, ηδύς ο λόγος της, αγγίζει καίρια τις ενδότερες πτυχές της ψυχής του αναγνώστη, χαϊδεύει απαλά την ακοή του και γαληνεύει το πνεύμα του. Η ποιοτική και σταθερή ανέλιξη της Ευαγγελίας Πανούση στην κλίμακα της ποιητικής δημιουργίας είναι καταφανής και αναμφισβήτητη. Η ώριμη φιλοσοφική της σκέψη, η κατασταλαγμένη εμπειρία της συνεχούς και πολυετούς ενασχόλησής της με τις Τέχνες και τα Γράμματα, ενσωματώνονται στους στίχους της ποιητικής Της συλλογής, αυτής που κρατάμε απόψε στα χέρια μας, έντεχνα και γενναιόδωρα. Η Ευαγγελία κατά καιρούς καταπιάνεται και με τις εικαστικές τέχνες απολαμβάνοντας θεαματικά αποτελέσματα και αποδεικνύοντας πόσο πολυτάλαντη είναι. Ένα παράδειγμα αποτελεί και το χαρακτικό του εξωφύλλου του βιβλίου της, φιλοτεχνημένο από την ίδια. Επικοινωνεί η ποιήτρια με το κοινό και τους αναγνώστες της με παντοίους τρόπους. Μεταγγίζει συναίσθημα και πείρα. Προβληματίζει στοχαστικά και παραπέμπει συνειδητά σε συστράτευση στον αγώνα για το γενικό καλό. Ο άφατος λυρισμός και ο άκρατος ρομαντισμός της ποίησής της, ουδόλως την αποτρέπουν ή την αποκλείουν από την προσέγγιση κοινωνικών ζητημάτων, όπως εκείνο των προσφύγων της Συρίας, των Γυναικών της Σαρίας και πρόσφατα το πολύ νωπό δράμα των πυροπλήκτων της Αττικής, που με λιτό και δωρικό τρόπο μας απέδωσε η ποιήτρια, έμπλεη συναισθημάτων θλίψης, αγωνίας, συμπάθειας κι αλληλεγγύης προς τους πληγέντες, με τίτλο «καπνισμένο φεγγάρι»: «Πυρόπληκτες ψυχές/στα πέπλα σου/ απόψε, σελήνη μου / Μες σε καπνούς ασθμαίνοντας/ δάχτυλα πλεγμένα αγκαλιαστά/από τη λαίλαπα να σωθούν/Αγωνία στο βλέμμα των παιδιών/στραμμένο στο γιατί;/ Στο χλωμό σου φως,/καπνισμένο φεγγάρι μου/ συνηγορείς απόλυτη θλίψη/ κει που άναρθρα λόγια συναντιούνται/ σ΄ενός λεπτού σιγή/στα μυστικά του σύμπαντος,/ που κάθε λόγος παύει./ Ν΄ αναπαυθούν οι ψυχές/ που αθάνατες είναι/ στην έκπαγλη ωραιότητα/ μιας παραδεισένιας ύψωσης/ στης δροσαυγής τ΄ αλώνια!/ Αιωνία τους η μνήμη! ». Όπως θα διαπιστώσατε, φίλοι και φίλες, σε τούτη τη φιλική μου συμμετοχή προτίμησα να μη μιλήσω πολύ. Θεωρώ ότι τον πρώτο αλλά και τον τελευταίο λόγο τον έχει απόψε η δημιουργός. Γι αυτό και για επίλογο θα διαλέξω, επίσης κάποιους στίχους της Ευαγγελίας από «τις σιωπές των ανέμων», που πιστεύω πως χαρακτηρίζουν την περήφανη στάση και τη δυναμική πορεία της στη ζωή : «έχοντας γυρισμένες πλάτες/ σ΄ εκείνους που συνθηκολογούν/έναν πελώριο καπνό από νάρκες/πίσω μου αφήνω./ Αρματωμένη τη γλωσσική μου ταυτότητα/ ποιητικά πορεύομαι/σε δύσβατους καιρούς/Δεν θα λιποτακτήσω ποτέ, φίλε μου.» Σας ευχαριστώ Μαργαρίτα Φρονιμάδη-Ματάτση